De 
Schaak Variant Pagina's

Shatranj

Vanuit India, waar Chaturanga gespeeld werd, kwam het schaakspel rond de zevende eeuw na Christus naar Perzie, en de rest van de Arabische wereld. Het spel krijgt de naam Shatranj en wordt immens populair: er zijn beroepsspelers, er verschijnen verschillende boeken over het spel, en er zijn ook veel shatranjproblemen gemaakt.

Spelregels

Shatranj wordt gespeeld op een ongeruit bord van 8 bij 8 vakjes. Iedere speler begint het spel met acht pionnen, twee torens, twee paarden, twee olifanten, een generaal en een koning.

Beginopstelling

De beginopstelling is in feite dezelfde als die van gewoon schaken, met de generaal op de plaats van de koningin, en de olifanten op de plaatsen van de lopers. Het spel werd ook gespeeld met de koning en generaal van plaats verwisseld: in alle gevallen bevonden zich echter de koningen op dezelde kolom.

Wit:
Koning e1; Generaal d1; Toren a1, h1; Paard b1, g1; Olifant c1, f1; Pion a2, b2, c2, d2, e2, f2, g2, h2.

Zwart:
Koning e8; Generaal d8; Toren a8, h8; Paard b8, g8; Olifant c8, f8; Pionnen a7, b7, c7, d7, e7, f7, g7, h7.

Loop der stukken

De koning, toren, en paard lopen (en slaan) net als in gewoon schaken: er bestaat echter geen rochade. De olifant gaat twee vakjes diagonaal, en mag daarbij over het tussenliggende veld springen als dat bezet zou zijn. De generaal gaat een vakje diagonaal. De pion zet als een gewone pion, maar heeft niet de mogelijkheid van een dubbele eerste stap.

Andere regels

Pionnen promoveren wanneer ze de laatste rij bereiken, en dan altijd tot generaal. Een speler wint het spel door zijn tegenstander mat te zetten, maar ook door zijn tegenstander pat te zetten. (Dus, een speler die niet zetten kan verliest het spel.) Ook kan een speler winnen door `Kale Koning': door het nemen van het laatste stuk op de koning na van de tegenstander. Echter, in het geval van Kale Koning, kan een speler remise maken door in de direct volgende zet nadat zijn koning kaalgemaakt is, de andere koning ook kaal te maken.

Pritchard noemt een regel die ik nergens anders vond: een koning die pat staat nag worden verwissels met een van zijn andere stukken, zolang die niet in schaak resulteert.


Geschreven door: Hans Bodlaender.
Engelse versie: 1995. Vertaling: 5 februari 1997.